Leveling Agent یا ادتیو ترازکننده سطح، افزودنی‌ای است که به فرمولاسیون رنگ یا پوشش اضافه می‌شود تا جریان‌پذیری سطحی (Surface Flow) را بهبود داده و فیلم نهایی صاف، یکنواخت و بدون عیب ایجاد کند.

به زبان ساده، لِوِلینگ ایجنت کمک می‌کند رنگ یا رزین پس از اعمال، خودبه‌خود روی سطح پخش شود و ناصافی‌ها، موج‌ها و رد ابزار اعمال را از بین ببرد.

چرا استفاده از لِوِلینگ ایجنت ضروری است؟

در صورت عدم استفاده از لِوِلینگ ایجنت، ممکن است عیوب زیر در پوشش نهایی مشاهده شود:

  • رد قلم‌مو یا غلطک

  • پوست پرتقالی (Orange Peel)

  • موج‌دار شدن سطح

  • جمع‌شدگی موضعی

  • عدم یکنواختی براقیت

  • کاهش جلوه ظاهری فیلم رنگ

همتراز کننده با اصلاح کشش سطحی و رئولوژی، از بروز این مشکلات جلوگیری می‌کند.

مکانیزم عملکرد همتراز کننده ها

عملکرد همتراز کننده‌ها معمولاً بر اساس کنترل و کاهش کشش سطحی (Surface Tension) است.

مراحل عملکرد:

  1. کاهش اختلاف کشش سطحی بین بخش‌های مختلف فیلم

  2. افزایش زمان جریان‌پذیری قبل از خشک شدن

  3. پخش یکنواخت رنگ یا رزین روی سطح

  4. تراز شدن ناهمواری‌ها در سطح فیلم

تفاوت Leveling Agent با Flow Agent

ویژگیLeveling AgentFlow Agent
تمرکز اصلیصاف شدن سطح نهاییبهبود جریان کلی
اثر روی ظاهربسیار بالامتوسط
کاربردپوشش‌های ظریف و براقرنگ‌های عمومی
اثر روی پوست پرتقالیقویمحدود

در بسیاری از فرمول‌ها، این دو ادتیو هم‌زمان استفاده می‌شوند.

انواع همتراز کننده ها

1. همتراز کننده های سیلیکونی

  • پایه پلی‌دی‌متیل‌سیلوکسان (PDMS)

  • کاهش شدید کشش سطحی

  • بسیار مؤثر در براقیت بالا

  • مصرف کم (ppm)

کاربردها:

  • رنگ‌های خودرویی

  • لاک‌های براق

  • پوشش‌های صنعتی پیشرفته

2. همتراز کننده‌ های آکریلیکی

  • سازگار با سیستم‌های آبی

  • اثر ملایم‌تر نسبت به سیلیکونی

  • کنترل بهتر عیوب بدون لغزندگی بیش از حد

کاربردها:

  • رنگ‌های پایه آب

  • پوشش‌های دکوراتیو

  • جوهرها و مرکب‌ها

3. همتراز کننده های فلوئوردار

  • کاهش فوق‌العاده کشش سطحی

  • عملکرد قوی در سطوح دشوار

  • قیمت بالا

کاربردها:

  • پوشش‌های تخصصی

  • سطوح کم‌انرژی (پلاستیک، تفلون)

4. همتراز کنندههای غیرسیلیکونی

  • عدم ایجاد لغزندگی سطحی

  • سازگاری بالا با چسبندگی بین لایه‌ها

کاربردهای همتراز کننده در صنایع مختلف

🎨 صنعت رنگ

  • رنگ‌های صنعتی

  • رنگ‌های دکوراتیو

  • رنگ‌های خودرویی

🧪 صنعت رزین

  • اپوکسی

  • پلی‌یورتان

  • پلی‌استر

🖨 صنعت چاپ

  • مرکب‌های فلکسو

  • مرکب‌های گراور

  • جوهرهای دیجیتال

🧱 پوشش‌های خاص

  • لاک چوب

  • پوشش کف

  • پوشش‌های محافظ فلز

مزایای استفاده از Leveling Agent

  • بهبود ظاهر نهایی فیلم

  • افزایش یکنواختی براقیت

  • کاهش ضایعات تولید

  • افزایش کیفیت بصری محصول

  • بهبود تجربه مصرف‌کننده نهایی

معایب و محدودیت‌ها

  • مصرف بیش از حد باعث لغزندگی بیش از اندازه

  • برخی انواع سیلیکونی ممکن است چسبندگی لایه بعدی را کاهش دهند

  • حساسیت به دوز مصرفی

میزان مصرف پیشنهادی

نوع سیستممیزان مصرف
پایه حلال0.05% – 0.3%
پایه آب0.1% – 0.5%
پوشش‌های خاصطبق دیتاشیت

همیشه مصرف دقیق باید بر اساس دیتاشیت فنی (TDS) انجام شود.

نکات مهم در انتخاب همتراز کننده مناسب

  • نوع سیستم (آبی یا حلالی)

  • نوع رزین

  • سطح مورد نظر

  • براق یا مات بودن پوشش

  • سازگاری با سایر ادتیوها

تفاوت همراز کننده با دیفومر و دیسپرس‌کننده

  • Leveling Agent: صاف‌کننده سطح

  • Defoamer: حذف کف

  • Dispersant: پخش یکنواخت پیگمنت

هر کدام نقش مستقل اما مکمل دارند.

❓ آیا لِوِلینگ ایجنت روی زمان خشک شدن اثر دارد؟
بله، برخی انواع Leveling Agent با افزایش زمان جریان‌پذیری، ممکن است خشک شدن سطحی رنگ را کمی به تأخیر بیندازند.
❓ آیا می‌توان در رنگ مات از Leveling Agent استفاده کرد؟
بله، اما توصیه می‌شود از انواع غیرسیلیکونی یا با دوز مصرف پایین استفاده شود تا از افزایش ناخواسته براقیت جلوگیری گردد.
❓ آیا Leveling Agent با پیگمنت‌ها واکنش می‌دهد؟
خیر، واکنش شیمیایی مستقیم ندارد، اما در صورت ناسازگاری با سیستم رزینی ممکن است باعث جمع‌شدگی یا عیوب سطحی شود.
❓ آیا Leveling Agent برای سیستم‌های پایه آب ضروری است؟
در بسیاری از موارد بله، زیرا کشش سطحی آب بالاست و استفاده از Leveling Agent به بهبود یکنواختی سطح کمک می‌کند.
❓ مصرف بیش از حد Leveling Agent چه مشکلی ایجاد می‌کند؟
مصرف زیاد می‌تواند منجر به لغزندگی سطح، کاهش چسبندگی لایه‌ها و ایجاد لکه یا جدایش سطحی شود.